Transgenik Hayvan Nedir? Türkiye'de Üretilen Transgenik Hayvanlar

Transgenetik Nedir? Türkiye'de Üretilen Transgenik Hayvanlar Nelerdir?

  Bir çiftliğinizin olduğunu düşünün. Tüm hayvanlarınızdan maximum et ve süt verimi almak istemez miydiniz? Sağlıklı ve besili bir hayvanınızdan yüzlerce olduğunu varsayalım ne kadar kazanç elde edersiniz değil mi?  İşte burada devreye transgenetik bilimi giriyor.

Peki nedir bu transgenetik?

 Teknolojinin gelişmesiyle ve yaygınlaşmasıyla beraber ondan etkilenmeyen hiçbir canlı kalmadı. Özellikle DNA alanında yapılan çalışmalar bitkileri ve hayvanları ciddi bir şekilde etkiliyor. Ve dolaylı olarak da biz insanları. 

  

 Transgenetik yani gen aktarımı, biyoteknolojik uygulamalarla, canlıların gen dizilimleri modifiye edilerek özelliklerinin değiştirilmesi veya yeni özelliklerin kazandırılmasıdır. GMO (Genetik olarak modifiye edilmiş organizma), GDO (Genetik yapısı değiştirilmiş organizma) ya da transgenik canlı, birbiri yerine sıkça kullanılan terimlerdir. Genellikle insanlarla benzer tepkiler veren hayvanlarda aşı geliştirmek ve besinlerde maximum verim almak için kullanılır.

 Artıları olduğu kadar eksileri de olan transgenetik çalışmaları bilim çevrelerince tartışılmaktadır.

   

  Bu yazımda da bahsettiğim ABD'de geliştirilen ve eski yöntemlerle karşılaştırıldığında daha kolay ve ucuza, belirli DNA parçalarını bulup onları değiştirmeye yarayan ‘CRISPR-Cas9' adlı gen özelleştirme teknolojisi hızla yaygınlaşıyor. Ve daha korkunç olanı bu teknolojininin kalıcı, yani nesilden nesile aktarılabiliyor olması. Üretilen transgenik canlıların sadece o gün ve yerle sınırlı kalmayıp, kendi kendine üreyip çoğalabilmesi gibi.  (Burada aklımıza Blade Runner filmi geliyor, izlemeyenlere tavsiye olunur...)

  

 Bitkilerde hayvanlara göre daha kolay gen değişimi uygulanabiliyor. Çünkü bitkinin tek bir doku hücresi, kültürde gelişerek olgun bir bitki oluşturabilir. Bu yüzden, genetik biçimlendirmeler, tek bir hücre üzerinde yapılabilir ve bu hücre, yeni özelliklere sahip bir canlının elde edilmesinde kullanılabilir.

 Transgenik ilk bitki  antibiyotiğe dirençli tütün olurken ilk genetiği değiştirilmiş ve piyasaya sürülmüş gıda Flavr Savr dometesidir.

Transgenik Tütün ve  Flavr Savr Domatesi

  Dünyanın ilk transgenik hayvanını ise Rudolf Jaenisch adlı araştırmacı, yabancı bir DNA’yı fare embriyosuna ekleyerek üretmiştir.

Rudolf Jaenisch ve transgenik faresi

Türkiye'de Üretilen Transgenik Hayvanlar

  Genetik ve biyoteknoloji alanlarında önemli çalışmaların yapılmasına katkı sağlayan İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dölerme ve Suni Tohumlama Ana Bilim Dalı araştırmacıları Türkiye’nin ilk transgenik hayvanlarını üretti.

  Biyolojik ilaç üretiminde dışa bağımlılığı azaltacak olan hayvan klonlama işlemi ilk olarak İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi'nde;  Prof. Dr. Sema Birler önderliğinde gerçekleşti

  Türkiye’nin ilk klon koyunu olan Oyalı, İÜ Veteriner Fakültesi’nde 21 Kasım 2007 tarihinde dünyaya geldi. Oyalı’dan bir hafta sonra 28 Kasım’da kardeşi Zarife doğdu. Zarife, 24 Ağustos 2009’da enfeksiyon nedeniyle hayata veda ederken, Oyalı ise 4.5 yaşında yaşamını yitirdi.

Prof. Dr. Sema Birler ve Klon Koyunlar

 Yine aynı ekip Hawaii Üniversitesi araştırmacılarıyla ortaklaşa çalışarak ülkemizin ilk transgenik tavşanlarını üretti. Yavrular 24 Temmuz 2013 tarihinde doğdu.

 Transgenik çalışmaların önemli bir kullanım alanı olan sentetik olarak üretilemeyen biyofarmasötiklerin, yani ilaç veya ilaç benzeri maddelerin, transgenik canlılar aracılığıyla üretilebilir olmasıdır. Bu tür ilaçlar ülkemizce ithal ediliyor ve sağlık harcamalarında ciddi maliyet artışlarına sebep oluyor. Ülkemizde geliştirilen çalışmalar ile bu tür ilaçların üretilmesi sağlanıyor ve dışa bağımlılık azalmış oluyor.