Protestanlığın bir diğer önemli ismi Jean Calvin'dir.
Jean Calvin Protestanlığı küçük kasaba burjuvazisinin dünya görüşüne uygun bir yorumunu yapmıştır. Protestanlığın siyasal görüşlerini Luther'den çok Calvin formülleştirmiştir. Protestanlığın iki ana dalı Luthercilik ve Kalvenciliktir.
Jean Calvin 1509'da Fransa'da Noyon'da doğar. 14 yaşındayken Paris Üniversitesine girer ve hukuk okur. Bedence zayıf ve hastalıklıdır. Hastalıklarını ve kendini yenmeyi öğrenirken her türlü insan zayıflığına karşı hoşgörüsüz olur. Düşüncede aristokrat ve tutucu , düzen düşkünü sofu biri olarak yetişir. Protestanlığa girer. Protestan düşüncelere Kalvenci biçim verdiği ''Hristiyan Dininin Öğretisi'' adlı yapıtını 1536'da yazar. Teoloji profesörlüğüne atanır. Cenevre'de Protestanlığı örgütlemeye çalışır. Ve Katolik psikoposuna karşı örgütlendirilen bir başkaldırı 1541'de başarıya ulaşınca yirmi üç yıl Cenevre kentinin yöneticisi olarak kalır. Kent onun etkisi altındaki Protestan din adamları kurulu yönetmektedir. Aslında rejim Calvin'in teokratik dikdatörlüğüdür. Cenevre halkının davranışlarını Püriten ahlak anlayışıyla sıkı bir dinsel disiplin altına alır. Kitaplara sansür koyar, dansı, kumarı, ölçüsüz içmeyi yasaklar. Giyimi kuşamı kurallara bağlar. Fahişelerin cezası ırmağa atılarak boğulmaktır. Dinden sapanların cezası ise diri diri yakılmaktır.
Cenevre Calvin'in Avrupa Protestanlık akımını örgülendirip yönettiği yer olur. Protestanlık akımı, Avrupa çapında bir mezhep durumuna gelir.
Calvin de Luther gibi , Katolik kilisesini tanımamıştır. Kurtuluşun din adamlarının aracılığına bağlı olmadığına inanır. Günahkar insanın kurtuluşunun tümüyle Tanrı'nın kayrasına(lütfuna) bağlıdır. Düşüncelerini insanın doğuştan kötülüğü varsayımına dayandırmıştır. İnsanın Tanrı karşısında tutumu kurtuluşu umut etmek değil Tanrı'nın büyüklüğü karşısında küçüklüğünün bilincine varıp kendini aşağı görmek olmalıdır.
Calvin Hıristiyan Dininin Öğretisi adlı eserini doğanın oluşumu ile ilgili görüşlerini yazarak başlar. Doğanın düzenini Tanrı koymuştur. Tanrı'nın koyduğunu insan değiştiremez. Bu düzenin yasaları Kitab-ı Mukaddes'te vardır. İnsanın yapması gereken şey Tanrı'nın ne istediğini yorumlayarak düzeni koruyucu kurumları kurmaktır.
Kurtulacak ruhlar, Tanrı tarafından önceden seçilimiş bir azınlıktır. İnsanlara özgür istenç verilmemiştir. Bu nedenle insanlar istençlerini kullanarak kurtuluşa eremez. Calvin eşitlikten de bahseder ancak bu eşitlik ekonomik, siyasal, toplumsal eşitlik değil salt 'tinsel' eşitliktir.
Calvin'in genel felsefesi alın yazısı ve yöneticilere mutlak boyun eğmek ilkesidir. Prenslerin, yöneticilerin erki Tanrı'dan gelir. Yönetici acımasız , adaletsiz de olsa ona boyun eğilmelidir. Calvin, yönetici gerçekten kötüyse onu cezalandırmanın uyruklara düşmeyeceğini , bunun Tanrı'ya ait olduğunu söyler. Kralların dine aykırı buyrukları olursa bunlara önem verilmemesi , Krala bunun Tanrı'nın buyruğuna aykırı olduğunu bildirmekle yetinilmesi görüşündedir.
Calvin, Luther'in kiliseyi devlete bağımlı kılmasına karşılık, kilisenin devlete karşı özerkliğinden yanadır. Calvin kendisini Protestanlığı savunan kiliseyi, korumakla görevli görür. Kilise ve devletin görev ayrımından daha sonra laiklikten söz eder ancak kendisi teokratik bir yönetim kurmuştur.
İncil'deki ilk Hıristiyanların yalın, eşitlikçi yaşamlarını örnek alanlar hakkında Calvin, İncil'i yanlış yorumladıklarını ileri sürer. Kalvincilik ile Avrupa'nın iktisadi gelişimi arasında bir bağlantı vardır. Calvin'e göre servet sahibi olmak ortaçağdaki gibi utanç verici değil, para kazanmak ve elde edilen gelirle fakirlere yardım etmek tanrı adına bir kardeşlik ve dindarlık ifadesidir. Hıristiyanlıkta özgürlüğün ve eşitliğin öte dünyaya ertelenip, bu dünyada köleliği kabul eden eşitsizlikçi düşüncelere sahiptir.
Calvin, yöneticilere koşulsuz boyun eğmekten yana , liberalizme, anayasacılığa karşı tavır tutunan , yasa, düzen düşkünü, otoriter düşüncelere sahip bir düşünürdür.
0 Yorumlar